Ses Türemesi (Ünlü Türemesi – Ünsüz Türemesi)
Türkçede sözcükler çekimlenirken veya türetilirken, sözcüğe yeni bir ses eklenmesi olayına ses türemesi denir.
> Ses türemesi, ünlü türemesi veya ünsüz türemesi şeklinde gerçekleşir:
1. Ünlü Türemesi
Sözcüğün aslında olmadığı halde, sözcüğe “-cık” ek getirildiğinde ortaya yeni ünlünün çıkmasına ünlü türemesi denir.
Örnek(ler)
» dar – cık → daracık
sözcüğünde “dar” sözcüğünün aslında “a” sesi olmadığı halde, sözcüğe “-cık” eki getirildiğinde arada “a” sesi türemiştir.
sözcüğünde “dar” sözcüğünün aslında “a” sesi olmadığı halde, sözcüğe “-cık” eki getirildiğinde arada “a” sesi türemiştir.
» az – cık → azıcık
» genç – cik→ gencecik
» genç – cik→ gencecik
2. Ünsüz Türemesi
Sözcüğün aslında olmadığı halde sözcüğe ek getirildiğinde ya da sözcüğün başka bir sözcükle birleşmesi sonucunda bir sesin ortaya çıkmasına ünsüz türemesi denir. Ünsüz türemesi çoğu zaman Arapça sözcüklerde görülür. Kimi Arapça sözcüklerin aslında bulunan, ancak sözcük Türkçeye geçerken düşen kimi sesler, daha sonra ortaya çıkabilir.
Örnek(ler)
» af + etmek → affetmek
» red + etmek → reddetmek
» zan – ım – ca → zannımca
» red + etmek → reddetmek
» zan – ım – ca → zannımca
Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi sözcük başka bir sözcükle birleştiğinde ya da sözcüğe ek geldiğinde sözcükte bir ses artmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder